Jeszcze do niedawna wszystkie sprawy urzędowe związane z budownictwem wymagały dokumentacji papierowej. Inwestorzy i ich przedstawiciele składali teczki z wydrukami projektów i zaświadczeń do powiatowych organów administracji architektoniczno-budowlanej – taka sytuacja w Polsce miała miejsce od lat. Odpowiedzią na nią ma być portal e-budownictwo.gunb.gov.pl pozwalający na cyfryzację procesu budowlanego i ułatwienie pracy inżynierów, architektów czy inwestorów.
Cyfryzacja procesu inwestycyjno-budowlanego to zadanie, za którego wdrożenie odpowiada Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Pierwszym etapem tej inicjatywy było uruchomienie serwisu e-budownictwo.gunb.gov.pl. Od początku lutego 2021 r. za pośrednictwem tej strony jest możliwe wygenerowanie wniosków dla wybranych procedur oraz dołączenie do nich wymaganych załączników. Dokumenty muszą zostać opatrzone e-podpisem. Można do tego wykorzystać m.in. kwalifikowany podpis elektroniczny SimplySign, następnym krokiem jest wysyłka do odpowiedniego urzędu, która odbywa się poprzez platformę ePUAP. Obecnie istnieje możliwość złożenia 13 formularzy w serwisie, są to m.in.:
- zgłoszenie robót budowlanych,
- zgłoszenie rozbiórki,
- wniosek o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę,
- wniosek o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych,
- zawiadomienie o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych,
- zgłoszenie zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.
W kolejnym etapie cyfryzacji za pośrednictwem portalu będzie można korzystać z niemal wszystkich procedur budowlanych. 1 lipca 2021 r. wejdą w życie przepisy umożliwiające cyfryzację bardziej skomplikowanych procedur, w tym wymagających projektu budowlanego w postaci elektronicznej, będą to m.in.
- pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym sporządzonym w postaci elektronicznej,
- wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu
- odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych,
- zmiana pozwolenia na budowę,
- budowę tymczasowego obiektu, uproszczone postępowanie legalizacyjne, zawiadomienie o zakończeniu budowy, itp.
- zgłoszenie budowy lub przebudowy domu jednorodzinnego (od 5 lipca 2021 r.)
W zależności od rodzaju wniosków podmiotem składającym wnioski najczęściej jest inwestor. Występują też sytuacje, kiedy dokument jest składany przez właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego. W przypadku kilku inwestorów, każdy z nich musi złożyć podpis na elektronicznym dokumencie. Inwestor może działać przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo powinno być dołączone do wniosku w formie oryginalnego dokumentu elektronicznego podpisanego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym inwestora. Grupami, które mogą być zainteresowane cyfryzacją ze względu na ułatwienie sobie pracy, są także architekci (ponad 13 tys. w Polsce) oraz inżynierowie budownictwa (ponad 101 tys. osób posiadających uprawnienia).
Elektroniczny dziennik budowy i e-CRUB
Rozpoczęto także pracę nad opracowaniem elektronicznego dziennika budowy – EDB, do końca 2021 roku planowane jest pojawienie się zarówno w wersji webowej, jak i aplikacji mobilnej, tak by kierownik budowy mógł wypełniać dziennik także przez smartfon. Dzięki temu rozwiązaniu inwestor będzie mógł monitorować wpisy w dzienniku z dowolnego miejsca. Dokumentowanie przebiegu robót budowlanych, w tym prowadzenie dziennika budowy obecnie możliwe jest tylko na papierze. Dotychczasowa, papierowa forma prowadzenia dziennika, zostanie zachowana – inwestor będzie miał więc możliwość wyboru, czy chce dokumentować proces budowlany elektronicznie czy papierowo.
Kolejnym projektem jest e-CRUB, czyli Centralny Rejestr Osób Posiadających Uprawnienia Budowlane. Dotyczy osób, które uzyskały uprawnienia budowlane bądź zostały ukarane z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie. Obecnie dane do rejestru są wprowadzane ręcznie na podstawie informacji przesłanych przez Izbę Architektów i Polską Izbę Inżynierów Budownictwa. Po uruchomieniu e-CRUB będą wprowadzone bezpośrednio do systemu przez osoby uprawnione w danej izbie. Do nowego rejestru mają być także zmigrowane dane dotyczące około 123 tys. uprawnionych i 1,5 tys. ukaranych z obecnie użytkowanego od 1995 r. rejestru. Docelowo ma być też zintegrowany z pozostałymi systemami, wymagającymi potwierdzania posiadania uprawnień budowlanych.
Ponad 100 tys. pozwoleń na budowę rocznie
Rozpoczęcie działań związanych z cyfryzacją budownictwa to dobra wiadomość dla branży budowlanej, która liczy na uproszczenie procedur administracyjnych i tym samym na oszczędność czasu oraz pieniędzy wynikającą z szybszego obiegu dokumentów oraz łatwiejszego pozyskiwania stosownych pozwoleń. Dotychczasowy kontakt z administracją polegał najczęściej na przesyłaniu odpowiednich dokumentów w formie papierowej, a niektóre z nich liczyły od kilkudziesięciu do nawet kilkuset stron.
Potencjał dla cyfryzacji w tej branży pokazują także liczby składanych dokumentów. W 2019 roku wydano prawie 100 tys. pozwoleń na budowę dla budynków jednorodzinnych oraz ponad 5 tys. dla budynków wielorodzinnych.
Zgodnie z przyjętymi założeniami proces cyfryzacji głównych procesów w budownictwie powinien się zakończyć do końca 2023 roku.
Więcej informacji o podpisie elektronicznym: https://www.certum.pl/pl/
Paweł Wojtaszyk, Specjalista ds. analiz rynku, Asseco Data Systems